Her alanda kullanılan teknolojik yeniliklerin tarımsal sulama pazarına da olumlu yansımaları olmuştur. Bunlardan en önemlisi basınç (Regülatörlü) ayarlı hortumlardır.
Bu hortumlar kurulacak sistemde iki ana problemi çözmüştür.
1-) Eğimli Arazilerde Kullanılan Hortumların (Laterallerin) Hat Başı ile Hat Sonu Arasında Oluşan Debi Farkı
Arazideki eğim Tarımsal Sulama Sisteminin kurulum maliyetini artırdığı gibi verimliliğini de düşüren en büyük problemdir. Projelendirme aşamasında ağaç köklerine çekilecek olan lateral uzunluğu hesaplanırken, arazideki eğimin oranı da hesaplanır. Çünkü arazinin başlangıç noktası ile bitiş noktası arasında bulunan her 10 mt lik kot farkı 1 Atü’lük basınç farkı oluşturur. ( Normal şartlarda lateral hattının sonundaki basıncın 1 – 0,8 Atü arasında olması tavsiye edilir. ) Bu fark dengelenmeden yada hesap edilmeden uygulanacak bir projede, arazinin eğim yönüne göre, çekilen hatlarda debi farklılıkları oluşur. Yani basıncın fazla olduğu yerlerde daha fazla damlatan damlatıcılar, basıncın az oldugu yerlerde az damlatır. Bu durum homojen bir sulama ve gübrelemeye elvermediği gibi zamanla ürünlerin standart bir büyüklükte olgunlaşmasını da engeller.
Netafim Sulama Sistemlerinin geliştirdiği basınç ayarlı laterallerde kullanılan teknoloji ile hat boyunca bütün damlatıcılar eşit damlatır.
Eğimli arazilerde kullanılan basınç ayarsız lateraller eşit damlatmadığı için, bitkinin gelişimi damlatıcıdan aldığı su ve gübre miktarına göre değişir, eşit büyümez.
1-) Eğimli Arazilerde Kullanılan Hortumların (Laterallerin) Hat Başı ile Hat Sonu Arasında Oluşan Debi Farkı
Arazide, eğimin çok az yada hiç olmadığı durumlarda da debi farklılıkları gözlemlenebilir. Ana boruya yakın yerlerde fazla basınçtan dolayı aşırı damlatan damlatıcılar, hat sonlarına doğru çok daha az damlatmaya başlar. Bunun nedeni ana boruya yakın olan yerlerde fazla olan su basıncının, hat sonlarına doğru boru içerisindeki sürtünmeden dolayı düşmesidir. Basınç ayarsız laterallerde hat uzunlukları bu nedenden dolayı kısa (35-40 mt) olmak zorundadır. Basınç ayarlı laterallerde bu gibi problemler yaşanmaz, 1 Atü ile 2,5 Atü arasında her damlatıcı eşit damlatır. Çekilen hat uzunlukları da basınç ayarsız laterallere göre çok daha uzun olduğu için sistem kurulum maliyetlerini kayda değer şekilde azaltmıştır. Unutulmamalıdır ki hat uzunluğu nekadar kısa olursa sulama parselleri de o kadar küçük olmaktadır, bu nedenle çok daha fazla ana boru ve vana kullanılmaktadır. Dolayısı ile basınç ayarsız laterallerde maliyetler yüksek olur.
Nasıl Çalışır?
Yukarıdaki resimde basınç ayarlı laterallerde kullanılan damlatıcının iç yapısını inceleyebilirsiniz. 3 parçadan oluşan damlatıcının içerisine yerleştirilmiş olan silikondan yapılmış esnek diyafram parça vardır. Resimdelerde beyaz olarak görünen bu diyafram, damlatıcı içerisinde basıncın fazla olduğu yerlerde çıkışa doğru bükülerek su çıkışını azaltırken basıncın az olduğu yerlerde de herhangi bir engelleme yapmadan suyun rahatça geçişini sağlar. Böylece aynı hat üzeindeki damlatıcılar eşit damlatır. Diyaframın sağlıklı çalışması için hortum içerisindeki basınç aralığı 0,8 – 2,5 Atü arasında olmalıdır.
